küresel mali kriz ne demek?

Küresel Mali Kriz (2008)

Küresel Mali Kriz, 2007'de başlayıp 2008'de zirveye ulaşan ve dünya ekonomisini derinden etkileyen bir ekonomik krizdir. Krizin temelinde, ABD'deki konut piyasasında yaşanan balon ve buna bağlı olarak geliştirilen riskli finansal ürünler yatmaktadır.

Krizin Nedenleri:

• Konut Balonu: ABD'de konut fiyatlarının hızla yükselmesi ve düşük faiz oranları, kolay kredi erişimini beraberinde getirdi. Bu durum, riskli (subprime) kredilerin yaygınlaşmasına neden oldu. (https://nedemek.page/kavramlar/subprime%20kredi)
• Riskli Finansal Ürünler: İpotek teminatlı menkul kıymetler (MBS) (https://nedemek.page/kavramlar/ipotek%20teminatlı%20menkul%20kiymetler) ve teminatlı borç yükümlülükleri (CDO) (https://nedemek.page/kavramlar/teminatlı%20borç%20yukumlulukleri) gibi karmaşık finansal ürünler, bu riskli kredileri daha da yaygınlaştırdı ve şeffaflığı azalttı.
• Derecelendirme Kuruluşları: Derecelendirme kuruluşlarının bu riskli ürünlere yüksek notlar vermesi, yatırımcıların risk algısını düşürdü ve bu ürünlere olan talebi artırdı.
• Aşırı Kaldıraç: Finans kuruluşlarının aşırı kaldıraç kullanması, kayıpları büyüttü ve sistemik riski artırdı. (https://nedemek.page/kavramlar/sistemik%20risk)
• Regülasyon Eksikliği: Finans sektöründeki düzenlemelerin yetersizliği, risklerin kontrolsüz bir şekilde büyümesine olanak sağladı.

Krizin Sonuçları:

• Finansal Kuruluşların Batması: Lehman Brothers gibi büyük finans kuruluşlarının iflası, piyasalarda büyük bir güvensizlik yarattı.
• Kredi Daralması: Bankaların birbirlerine ve şirketlere kredi vermekte tereddüt etmesi, ekonomik aktiviteyi olumsuz etkiledi.
• Ekonomik Daralma: Birçok ülke resesyona girdi (https://nedemek.page/kavramlar/resesyon) ve işsizlik oranları yükseldi.
• Devlet Müdahaleleri: Hükümetler, bankaları kurtarmak ve ekonomiyi canlandırmak için büyük miktarda para harcadı.
• Artan Borç Yükü: Devletlerin artan harcamaları, kamu borcunu artırdı.
• Küresel Ticaretin Azalması: Kriz, küresel ticareti olumsuz etkiledi ve uluslararası işbirliğini zorlaştırdı.

Krizden Çıkarılan Dersler:

• Finansal düzenlemelerin önemi
• Risk yönetiminin önemi
• Şeffaflığın önemi
• Aşırı kaldıraçtan kaçınmanın önemi
• Sistemik riskin yönetilmesi gerekliliği

Küresel Mali Kriz, modern tarihin en önemli ekonomik olaylarından biridir ve finans sektöründe önemli reformlara yol açmıştır. Ancak, krizin etkileri hala hissedilmektedir ve gelecekte benzer krizlerin yaşanmasını önlemek için sürekli dikkatli olunması gerekmektedir.